यो हामी सबै को हो !! नेपाल सम्वत !!

काठमाडौंको मरुसत्तल भिमसेन स्थान जाने बाटोमा पर्ने ईलाचे टोल जन्मेका शंखधर साख्वाको सुकार्यस“ग जोडिएको नेपाल संवत्मा फेरी एक वर्ष थपिदै छ । आफू एक साधारण व्यापारी भएता पनि उनले सरा दुःखी गरीवको ऋण तिर्ने कार्य गरेका थिए । किवंदन्ती अनुसार उनले बालुवालाई सुनमा परिणत गरेका थिए । सोही सुनबाट उनले सम्पूर्ण दुःखी गरीवलाई ऋणमुक्त गरिदिएका थिए ।

 

यस्तो महान कार्य देखेर त्यतिवेलाका लिच्छवी राजा राघवदेव सा¥है प्रसन्न भएर उनलाई नया“ संवत् चलाउन दिएका हुन भनिन्छ । शुरुमा यस संवत्को नाम पशुपति भट्टारक थियो र पछि यसलाई नेपाल संवत् भनिन थालको हो । यो विक्रम संवत्भन्दा ९३६ वर्ष पछाडी शुरु भएको हो । उनले सुनमा परिणत गर्न थुपारेको बालुवा विसाउने पाटी अहिले पनि भिमसेन स्थान जाने बाटोमा रहेको छ जसलाई “लखु फाल्चा” भनिन्छ । यसरी नेपाल संवत् लक्ष्मी पूजाको भोलिपल्ट म्हपूजा अर्थात नेवारी समुदायको आत्मा पूजा गर्ने दिन धुमधामस“ग विविध कार्यक्रमका साथ मनाईदै आएको छ ।

 

 नेपालका मौलिक सम्वत शक सम्वत र नेपाल सम्वत नै मानिन्छ । शक सम्वत केहि वर्षसम्म चलेको थियो भने नेपाल सम्वत जनस्तरमा र राज्य स्तरमा वि.स.१८२५(ने.स.८८८)सम्म चलेको थियो । नेपाल सम्वतका प्रवर्तक शंखधर साख्वा हुन ।देशमा सवैस्तरबाट ऋण मुक्त गराएको स्मरणमा यो सम्वत प्रचलमा ल्याईएको हो । यो सम्वत कुनै धर्म, धर्मगुरु, राजा, महाराजाको नाममा नभई देशको नाममा ल्याईएको विश्वमा नै एउटा अपूर्व उदाहरुण हो । शंखघर शाख्वाको सुकर्मको सम्मान स्वरुपनेपाल सरकारले उनलाई २०५६ सालमा राष्ट्रिय विभुति घोषित गरेको थियो । त्यसैगरी उहा“को तस्वीर अङ्कित हुलाक टिकट समेत प्रचलनमा ल्याईएको छ ।

 

धार्मिक सहिष्णुताको अनुपम उदाहरण बनेको हाम्रो देशमा विभिन्न जातजाती, धर्म रहनसहनको विविधतामा एकता पाईन्छ । यिनै संस्कृति मध्ये एक नेवारी संस्कृति नेपालकै कला संस्कृति क्षेत्रमा महŒवपूर्ण मानिन्छ । नेवारी परम्परा र संस्कृतिलाई संरक्षण तथा सम्वद्र्धन गर्नको लागि विभिन्न संघसंस्थाहरु स्थानीय तथा राष्ट्रियस्तरमा लागि परेका छन् । उनीहरुले नेवारी संस्कृतिको संरक्षण एवम् सम्बद्र्धनमा उतुलनिय कार्यहरु पनि गर्दै आएका छन् ।

 

हेटौडामा पनि नेवारी संस्कृतिको संरक्षण एवम् सम्वद्र्धन गर्न यहा“ स्थापित विभिन्न संघसंस्थाहरु सक्रिय रुपमा लागि परेका छन । धेरै समय अगाडि बुद्धिलाल राजथला र जनकवि गणेशलालको सक्रियतामा नेपालभाषा खलःको गठन भए पश्चात खलःले नेवारी कला एवम् संस्कृतिको संरक्षण गरी आफ्नो परम्परा र मान्यतालाई लोप हुन नदिन बिभिन्न कार्यक्रमहरु संचालन गर्दै आईरहेको छ । नेपाल भाषाका महाकवि सिद्धिदासको जन्म जयन्ती वार्षिक रुपमा मनाउदै र अन्य विविध सा“स्कृतिक र साहित्यीक कार्यक्रमहरु पनि गर्दै आएको छ ।

 

त्यसैगरी नेवारी संस्कृतिको संरक्षण तथा सम्वद्र्धन गरी विकास विस्तार गर्न हेटौडामा नेवाः सांस्कृतिक पुचः पनि लामो समय देखि लागि परि रहेको छ । नेवारी संस्कृतिलाई लोप हुन नदिन नेवा सांस्कृति पुचःले वार्षिक रुपमा गाईजात्रा पर्वलाई निरन्तरता दिनुका साथै अन्य विविध पर्व एवम् जात्राहरुमा विविध कार्यक्रमहरु संचालन गरी सक्रिय रहेको छ ।

 

सांस्कृतिक दृष्टिकोणले धनी नेवारी संस्कृति एवं संयुक्त राष्ट्र संघको सदस्यताको लागि निवेदन पेश भएको नेवारी रञ्जना लिपीको राष्ट्रिय रुपमा नै महत्व छ । यसै लिपीले  गर्दा संयुक्त राष्ट्र संघको नेपालले सदस्यता प्राप्त गर्न सहयोग पुगेको थियो । रञ्जना लिपीलाई सवै नेपालीको भाषाको रुपमा लिई यसको संरक्षण एवं सम्वद्र्धनको लागि विभिन्न समुदाय, सम्प्रदाय र साथै सरकारको सहयोगमा विविध कार्यक्रम संचालन गर्दा वेश हुने थियो ।

 

जसले नेपालीहरुको विविध संस्कृतिको संरक्षण र भाषाको जर्गेनामा मात्र सहयोग पुग्दैन साम्प्रदायिक सद्भाव वृद्धि गर्न सहयोग पु¥याई राष्ट्रिय विकासमा समेत सहयोग पुग्दछ । नेवारी संस्कृती, नेपाल संवत् र रञ्जना लिपीलाई हामीले नेपालका सवै सम्प्रदाय, समुदाय, जाती, र भाषाका मानिसको संस्कृति, संवत् र लिपी बनाउन सक्नु पर्दछ ।

 

नेपाल सम्वत नेवारहरुहको मात्र हो भन्ने केहि समूहको सोच पनि रहि आएको छ । वास्तवमा नेपाल सम्वत नेवारहरुको मात्र नभई सम्पूर्ण नेपालीहरुको सम्वत हो । यो सम्बत सामान्य नेवारी मुलका नागरीकको नाममा, त्यो पनि उनले गरेको सुर्कमको कारणले मात्र चलेको हो भन्ने बुझनु पर्दछ । यसको लागि सम्पूर्ण नेवारी समदुयाले अन्य सवै,  सम्प्रदाय र जातीका नेपालीहरुलाई यो तपाई हामी सबै सम्पूर्ण नेपालीको सम्बत हो भन्ने कुरा बुझाउन सक्नु पर्दछ ।

 

नेपाल सम्वतको नया“वर्षको रुपमा वार्षिक रुपमा यस क्षेत्रमा नेवारी कला र संस्कृतिको संरक्षण गर्न सक्रिय संघसंस्थाहरुले औपचारीक रुपमा विविध कार्यक्रम गरी मनाउदै आएको छ । यस वर्षका पनि केहि कार्यक्रमहरु सार्वजनिक भएका छन् । यसरी मनाउ“दै आएको कार्यक्रमहरुमा केहि सुधार गरे अझ प्रभावकारी हुने देखिन्छ । औपाचारीक कार्यक्रम संचालन नेवारी भाषामा भएता पनि एउटा दोभाषेको व्यवस्था भएमा कार्यक्रममा सहभागी अन्य समुदायका सहभागीहरुले पनि कार्यक्रमको बारेमा धेरै कुरा जान्न पाउथे होला ।

 

वार्षिक रुपमा गरीने मोटरसाईकल ¥यालीलाई अझ व्यवस्थित गर्न सकिने सम्भावनाहरु धेरै छन् । सर्वप्रथम ¥यालीमा सहभागी हुन नेवार समुदायकै हुनु पर्दछ भन्ने मान्यता होईन्न भन्ने कुरा सर्वसाधारणलाई बुझाउन आवश्यक देखिन्छ । सहभागीहरु कुन रुटमा जाने हो त्यसको बारेमा अनभिज्ञ हुन्छन । यद्दपी यसपटक रुट पनि सार्वजनिक गरिएको छ । ¥यालीमा सहभागी र गैर सहभागी छुट्टयाउन गाह्रो हुन्छ । केहि शुल्क लिएर नाम दर्ताको प्रक्रिया राखि छुट्टै पहिचान हुने पोशाक लगाएर ¥यालीमा हिंडदा अलि व्यवस्थित देखिन्छ होला । साथै ¥यालीमा सहभागीहरुले अपनाउनु पर्ने सामान्य शिष्टता एवम् अनुशासनको बारेमा पनि पहिल्यै जानकारी गराउ“दा सहभागीहरुले के—के गर्न हुने र के—के गर्न नहुने पहिल्यै जानकार हुन्थे होला ।  

 

आशा गरौ यस वर्षको कार्यक्रम निकै व्यवस्थित हुनेछ । यस वर्ष अझ धेरै अन्य समुदायका मानिसहरु पनि नेपाल सम्वद मनाउन सहभागी हुनेछन् । यस कार्यक्रमा सम्बन्धित संघसंस्थाका प्रतिनिधिहरु अझ गम्भिर भएर नेवारहरुको मात्र नभएर हाम्रो नेपाल सम्बत मनाउन लाग्ने छन् ।

 

सुधिर भद्र
sudhirhtd@yahoo.co.uk

२०७१ कात्तिक ५गते

 

स्काईपमा दशैं

बावु, यसपालि विहान १०ः१५ को टिकाको साईत छ रे, विहानै स्काईपमा अनलाईन आईज है म तलाई त्यहीबाट टिका लगाई दिउ“ला । लामो समय देखि युरोप बसाईमा रहेका छोरालाई आमाले दर्शैको टिकोको निम्तो प्रविधिको माध्यममा दिंदै थिईन । बेलायत, अमेरिका, अष्ट्रेलिया लगायत अन्य विकसित मुलुकमा अध्ययन एवम् कार्यरत छोराछोरीहरु दशैं मनाउन आउन सक्ने जति आए । नआउनेहरुको धेरैले दशैंको टिका यहि स्काईपको माध्यमबाट भयो ।

 

ईन्टरनेटको माध्यमबाट चल्ने स्काईप नामक सफ्टवेयर आ—आफ्नो मोवाईल, ल्यापटप वा कम्प्यूटरमा ईन्स्टल गरेपछि परीवारजन र साथीभाईसंग निशुल्क फोन एवम् भिडियो चार्ट मार्फत अनुहार हेरेरै कुरा गर्न सकिन्छ । यो अहिले निकै लोकप्रिय भएको छ । सात समुन्द्र पारी बसेका आफ्नो छोरा नाती बोलेका हासेको सबै कुरा देख्न सकिन्छ । सन्तान दुब्लाएको, मोटाएको, घरको कोठाहरुमा लगाएको रड्ड, किनिएको नया“ गाडी, लगायत लुगाफाटा देखि गरगहनाहरु यसैको माध्यमबाट शेयर गर्ने चलन पनि छ । 

 

राजधानी लगायत मोफसलका धनाढ्य र नव धनाढ्यका सन्तानतहरु कोही न कोही बाहिर नै छैन । कसैको धन छैन भने भविष्य राम्रो हुेन आशमा ऋणै लिएर भए पनि छोराछोरीहरुलाई विदेश पठाउने जमातहरु धेरै छन् । बावु वाजेको व्यापार भएकाहरु आफ्नै व्यापार सम्हाल्न छाडेर आर्काको व्यापारमा काम गर्न गएका छन् गा“उ घरमा बाटोमा हिंडदा नमस्कार फर्काउ“दै हिडनेहरु विदेशमा अरुलाई मर्निड्ड गर्दै टाउको हल्लाउन व्यस्त छन् । उनीहरु सबै आ—आफ्नो भविष्य निर्माणकोलागि भनेर यहा“ जहान परीवार त्यागेर बसेका छन् । पैसा तिरेर जान सक्नेहरु आवश्यकता भन्दा बढी पैसा तिरेर गएका छन् । नसक्नेहरु अहिले पनि वार्षिकरुपमा आफुलाई चिठ्ठा पर्ने आशमा डीभी भरेर भएपनि सन्तुष्टि लिंदै छन् । खाडी मुलुक वाहेक पनि अन्य विकसीत देशमा जाने नेपालीहरुको संख्या पनि दिन प्रतिदिन बढ्दै छ । जुन नेपालको रेमिटयान्स भित्राउने गतिलो श्रोत पनि भईरहेको छ ।

 

करिव प्रत्येक सयजनामा एकजना डीभी परेर अमेरीका पुगेकाहरु पनि पुनः नेपाल नै फर्केर बसेका छन् । कोही आफ्नो पारीवारीक कारणले फर्केका छन् भने कोही आपूm सम्मानित जीवन विताउन फर्केकाहरु छन् । एक पटक युरोप अमेरीका वा अन्य कुनै विकसीत मुलुकको भ्रमण गरेर आई सकेपछि त्यहा“को व्यवस्थापनबाट निकै प्रभावित हुन्छन । कतिले आफ्नो कार्य क्ष्ँेत्रको त्यसको सिको गर्न खोज्छन तर विविध कारणले त्यो सम्भव हु“दैन । विकसीत मुलुकमा पाईने शिक्षा, स्वास्थ्य जस्ता आधारभूत सुविधाहरु यहा“कोसंग तुलना योग्य छैन । त्यहा“का जनताहरुलाई सरकारले दिने अत्यावश्यक सेवाहरुको बारेमा सायद यहा“को जिम्मेवार निकायलाई जानकारी नै छैन होला । यहा“का सडक र सडकमा हिड्ने अव्यवस्थित सवारीहरुको पहिलो शिकार लामो समय विदेश वसेर आउने नेपालीहरु हुन्छन । उनीहरु शुरुका केहि दिन आफना्े सवारी साधन चलाउन समेत डराउछन् ।

 

विकसीत देशमा जाने नेपालीहरुको जिवनस्तर खाडी मुलुकमा कार्यरत नेपालीहरुले भन्दा राम्रै हुन्छ । तर जो खाडीको गर्मीमा आफ्नो जिवनको श्रम वेचि रहेका छन उनीहरुलाई झन बढी आफ्नो गा“उ घर को सम्झना आ“उछ । गर्मीले हप हपिएको ज्यानले गा“उको चिसो कुवा पधेराको पानी खुव सम्झिरहेको हुन्छ । राम्रो रोजगारदता र ईमेल ईन्टरनेटको पहु“च भएकाहरुले आफ्नो परीवारजनसंग कुरा गर्न पाउछन होला । अन्यको हकमा फोनको माध्यमबाट त्यो कार्य केहि हदसम्म भई रहेको होला । कतिको शिक्ष्ाँको स्तर पनि त्यति राम्रो नभएकोले अचेल आएका ईन्टरनेटसंग सम्बन्धित नया“ एप्पसहरु चलाउन जानको हु“दैनन ।

 

विगतका दशैंहरुमा परिवार सवैं संगै हुन्थ्यो तर पैसा हु“दैन थियो । अरुका सन्तानले नया“ नया“ लुगाहरु लगाउथे आफ्नो सन्तान अरुले लगाएको नया“ लुगाको स्टिकर हातमा हल्लाउदै रमाउथ्यो । अरुका घरमा फुलपाति देखि पाकेको मेवा मिष्ठान्नको बास्ना अफ्नो घरमा आउथ्यो, आफ्नो घरमा मुस्किलले त्यो तिन चार दिन मध्ये एक दिन मेवा मिष्ठान्न पाक्थ्यो । तर अव पैसा पनि भयो, मेवा मिष्ठान्न पनि भयो तर संगै दशै मनाउने वावा आमा वा छोरा छोरी चाहि भएन । प्रविधिको माध्यमबाट उनीहरुले पैसा घरमा सजिले पठाउन सके तर अर्काको जागिर खाएकाहरुल सजिलै छुट्टीमा घर आउन सकेनन् । विदेशमा कतिले भौतिक श्रम गरेर केहि रकम कमाई रहेका छन् भने कति ले बौद्धिक श्रम गरेर केहि रकम कमाई रहेका छन् । 

 

वैदेशिक अध्ययन कम रोजगारको क्रममा विकसित मुलक जानेहरुको हकमा पनि त्यस्तै छ । परदेशमा भेटीएका केहि नेपाली साथीहरुसंगै उनीहरुको दशै मानिएको छ । नेपालमा रहेका अभिवावकहरुको दशैं ठूलो घर र ठलो कम्पाउण्ड हेरेर मात्र बितेको छ । अहिले छोरा छोरी विदेशीएको घरमा देखिने साझा चित्र भौतिक सुख सुविधाले सम्पन्न घरवार अनि परिवारको संख्या मात्र दुई हो, त्यो पनि वुवा आमा । सम्पन्न परिवारका वाहिर पढन गएका अभिभावकहरुको भित्री मनमा देखिने व्यथा हो । पैसाले सबै कुरा किन्न सक्छन तर सन्तानको साथ र सन्तानको माया किन्न सक्दैनन । परिवारको माया र ममता चा“डवाडमा एउटै कुराको खा“चो देखिन्छ  सन्तानको सुखद भविष्यकोलागि भनेर अभिवावकले आफ्नो चित्त बुझाई रहेका छने । धन्य ईन्टरनेट र ईमेलले अहिले सबैलाई सामाजिक सञ्जाल मार्फत नजिक बनाई दिएको छ । पहिले मिनेकै धेरै रकम तिरेर फोनमा गफ गर्नु पर्ने समस्या समाधान भएको छ । निशुल्क चार्ट मार्फत घण्टौ गफ गर्न सक्ने वातावरण छ । धन्य स्काईप दशैमा हातैले टिका लगाउन नपाएपनि अनुहार हेरेर आर्शिवाद दिन पाईयो ।   

सुधिर भद्र
sudhirhtd@yahoo.co.uk
२०७१ आश्विन २१ गते

दवावमा हुने ठगी

केहि समय अगाडी तेल चोरीको आरोपमा ट्रयाड्डकर व्यवसायी लगायत तेल व्यापारमा राम्रो पकड रहेका पश्चिम क्षेत्रका केहि व्यवसायीहरु पक्राउ परे केहि फरार छन् । त्यस काण्डमा मुछिएका व्यवसायीहरुलाई सफाई दिलाउनकालागि सम्बन्धित संघ संस्थाहरु निकै खुलेर नै लागे । बिभिन्न क्षेत्रमा दवाव दिनकोलागि उनीहरु डेलिगेशन नै गए । त्यो घटनाको स्पष्ट कारवाही अहिलेसम्म सुन्न सकिएको छैन ।

 

काठमाण्डौमा एक सुन व्यवसायी पनि सुनको नाप तौलमा केहि गडवडी देखिएपछि समातिए । त्यसको विरोधमा सबै व्यवसायीहरुले आ—आफ्नो व्यवसाय बन्द गरेर त्यसको विरोध गरे । यस काण्डमा उनलाई कति कारवाही भयो वा भएन कुने पत्र पत्रिकामा आएको छैन । भर्खरै मात्र फेरी काठमाण्डौको विशालवजारमा तयारी पोशाकहरुको अनुगमन गर्न पुगेका सरकारी अधिकारीहरुले पनि त्यस्ते विरोधको सामाना गर्नु प¥यो । किनेर ल्याएको विल र बेचेको विलमा देखिएको अन्तरको आधारमा कारवाहीकोलागि विशाल वजार पुगेका सरकारी अधिकारीहरु त्यस क्षेत्रका समग्र व्यसायीहरुको विरोध पछि त्यत्तिकै फर्केर आउनु प¥र्यो ।

 

मुलुकमा यस किसिमको दवावमा कारवाही रोकिने प्रक्रिएका एक पछि अर्को गरी थपिदै आएको छ । एउटा घटनाले अर्को घटनालाई प्रोत्साहन दिन थप नजिरको काम गर्दै आईरहेको छ । सरकारी अनुगमन व्यवसायीहरुको पुग्यो केहि गल्ती भेट्टायो भने त्यसको केहि समयमा ठूलो दल वल सहितको डेलिगेशन स्थानिय प्रशासनमा पुग्ने, सकेसम्म एकपटकलाई माफ दिने, यदि सम्भव भएन भने सानो भन्दा सानो कारवाही गर्ने परिपाटिको विकास भएके छ । 

 

विशेषगरी चा“डवाडको वेलामा बढि चलखेल हुने भएकोले अनुगमनको प्रयास गरीन्छ तर हालसम्मको अनुगमनको प्रयास त्यत्ति सफल भएको कसैले पाएको छैन । बजारको एक कुनामा अनुगमन शुरु भएको थाहा पाएपछि त्यसको हल्ल समग्र वजारका फैलिने भएकोले यदि त्यस्ता कुनै गल्ति कमजोरी छन भने व्यवसायीहले अनुगमनको समयकोलागि मात्र सच्चाउने गरेको देखिएकोछ ।

 

अनुगमनको नाममा स्थानि प्रशासनको तदकारुकताको त कमि देखिएको नै छ । त्यसमाथि उपभोक्तावादी संघसंस्थाहरुको भूमिका पनि त्यत्ति प्रभावकारी पाईएको छैन । उनीहरुले समग्र क्षेत्रका देखिएको कमि कमजोरीहरुको बारेमा सम्बन्धित संघसंस्थाहरुलाई सचेत गराउनु पर्ने हो । यदि कमजोरी भेटाईएकोछ भने त्यो नदोह¥याउन सर्तक गराउनु पर्ने हो । सरकारी टोलीको संगसंगै पछि लागेर हिडेर मात्र उपभोक्तावादी संघसंस्थाको दायित्व निर्वाह हुदैन ।

 

प्रत्येक वर्षको दशैमा देखिने एउटा समस्या टाटा सुमोका भाडाको समस्या हो । यसमा गत वर्ष स्थानिय प्रशासनले अलि कडा गर्न खोजेको थियो केहि हदसम्म सफल भएता पनि पूर्ण रुपमा सफल हुन सकेन । यस वर्ष पनि सुमो व्यवसायीहरु आफै सक्रिय भएर भाडा समायोजन गर्न छलफल गरेका थिए तर त्यो सफल भएन । त्यसपछि काठमाण्डौबाट हेटौडाको एकतर्फि भाडा बढ्यो । प्रशासनले आफ्नो उपस्थिति देखाउन बल्खुका केहि काउण्टरहरुमा छापा मा¥यो त्यसको विरोधमा सुमो व्यवसायीहरुले सुमो बन्द ग¥यो । प्रशासन फेरी लचिलो भयो अधोशित रुपमा अहिले काठमाण्डौबाट हेटौडा आउन यात्रीहरुले केहि बढी पैसा तिर्नु पर्दछ । सुमो व्यवसायीहरुका अनुसार हेटौडाबाट काठमाण्डौ जा“दा यात्रु नपाईने हुनाले यताको खर्च उठाउन उताबाट पैसा अलि महंगो गरिएको भनिएको छ । दशैंको बेलमा सना देखि ठूला सबै गाडीहरुम काठमाण्डौ जाने यात्रुको कमि हुन्छ यसरी सबै यातायातले आ—आफ्नो किसिमले भाडा बृद्धि गर्न थालेपछि त्यसको मार कसले व्यहोर्ने हो ।

स्थानिय प्रशासनलाई ताकोता गर्न उपभोक्तावादी संघसंस्थाहरु यो समस्यामा त्यत्ति सक्रिए भएको पाईएको छैन । समयमा नै झक झकाउने कार्य गर्नु पर्ने संस्थाहरु व्यवसायीक संघसंस्थाहरुको अगाडी निरही देखिएका छन् । सुमो व्यवसायीहरुको पनि आ—आफ्नो समस्या होलान त्यसलाई कसरी समाधान गर्ने भन्ने विषयका सम्बन्धित व्यवसयी र स्थानीय सरोकारवालाहरुको बिच छलफल हुन आवश्यक छ । हिजो आज जो कोहि काठमाण्डौबाट हेटौडाकोलागि सुमोमा यात्रा गरी रहेका हुन्छन उनीहरुले सामूहिक स्वरमा सुमो व्यवसायीहरुको विरोध गरी रहेका छन् । एकतर्फि भाडा बढाएर मात्र समस्याको सामाधान हु“दैन । हेटौडाबाट काठमाण्डौ जा“दा यात्रीहरु पाईदैन भने राज्यले त्यो रुटमा के के छुट दिन सकिन्छ त्यसमा सोच्ने हो की ? जसबाट व्यवसायीहरुलाई र यात्रीहरुलाई कुनै पनि किसिमको अतिरिक्त व्यय भार नपरोस । यसले सुमो व्यवसायी र यात्रीहरु बीचको सम्बन्ध अझ विश्वासीलो र भरपर्दो हुन्छ ।

 

चा“डावाडको शुरुवात संगसंगै साना पान व्यवसायीहरुदेखि ठूला व्यवासायीहरुसम्मले पनि मुल्य बृद्धि गर्ने गरेका पाईएको छ । दशैको टिकाको दिन पान लिन गयो भने साना पान व्यवसायीहरुले समेत त्यसको मुल्य अर्कै तोकेका हुन्छन । ठूला व्यवसायीहरुको त कुरै नगरौ उनीहरुको दशै व्यापार नौरथा लाग्न केहि समय अगाडी देखि शुरु हुन्छ । त्यसमा हुने ठगी उपभोक्तामा निर्भर गर्दछ । सचेत उपभोक्ता कम ठगीमा पर्दछन भने अन्य उपभोक्ताहरु ठूलो ठगीको मारमा पर्न सक्छन ।

 

सरकारी टिभी र पत्र पत्रिकामा वाणिज्य विभागका महानिर्देशक मकवानपुर जिल्लावासी नारायण प्रसाद विडारी खुव देखिन थालेका छन् । उनले कहि कतै बाट कसैले ठगी गरेको पाईएमा, हामी तुरुन्त कारवाही गर्छौ,  हामीलाई सम्पर्क गर्नु होला भनेर सार्वजनिक रुपमा नै फोन नम्बरहरु टिपाएका छन् । सायद विशालवजारको टोलीमा उनी पनि दिए क्यार, हेरौ उनको अभिवयत्तिलाई मुर्त रुप दिन दवावमा गरीने ठगीले सफल हुन दिन्छन कि दिदैनन् । 

सुधिर भद्र
sudhirhtd@yahoo.co.uk
२०७१ आश्विन १३ गते

पत्रकार महासंघ मकवानपुरको आगामी नेतृत्व

झयाप्प दारी पालेको, गोलो अनुहार सधै टाउकोमा क्याप र खल्ति नै खल्तिवाला हाफ ज्याकेट कहिल्यै नछोडने भु“डी प्याकल्याक्क बाहिर निस्केको मकवानपुरे पत्रकारीतामा परिचित अनुहार प्रताप बिष्ट जसले महासंघको कमान हाक्रदै आएका थिए उनी अव आफ्नो जिम्मेवारी सुम्पन्ने तरखरमा छन् भने उनको जिम्मेवारी सहर्ष स्वीकार गर्न तीन तन्नेरी पत्रकारहरु कम्मर कसेर लागेका छन् । सबैले आ—आफ्नो उम्मेदवारी किन भन्ने धारणा आफ्ना साथीहरुलाई प्रस्टाउन थालेको छन ।

 

तीन पत्रकारहरु प्रत्यक्ष्ँ तथा अप्रत्यक्ष्ँ रुपमा बिभिन्न राजनैतिक धारसंग सम्बन्धित रहेका छन् हुन त पत्रकार जुन राज्यको चौथो अंगमा पर्ने हुनाले कुनै राजनैतिक दलसंग आवद्ध हुनु नपर्ने हो तर हामीकहा“ त्यसो हुन सकेको छैन यहि कारणले आफू माथि पुग्न एउटा न एउटा दल समाउने परिपाटीको विकास हु“दै आएको छ जसको परिणामा सकारात्मक नभएपनि क्षणिक सफलताको लागि यसले प्रसय पाउ“दै आएको छ ।

 

नेपाली कांग्रेस समर्थित पत्रकारहरुको समूह नेपाल प्रेस युनियन, नेकपा एमालेसंग सम्बन्धित प्रेस चौतारी नेपालले आ—आफ्नो उमेदवारी उठाएको भन्ने हल्ला बजारमा व्यापक छ हुन त उक्त संस्थाहरुसंग सम्बन्धितहरुले हामी पनि स्वतन्त्र उम्मेदवार हौ भनेका छन कुरो जे भए पनि दलको समर्थन लिएर चुनाव जितुला भन्नेहरुले संस्थाको मर्यादाको ख्याल राख्न पनि कदापी भुल्नु हुदैन । सबै दलसंग समन्वय हुनु पर्दछ तर आफ्नो अनुकुल वातावरण सृजना गर्न दलहरुले संघसंस्था कव्जा गर्ने परीपाटीको विकासले गर्दा पेशागत हकहितको लागि स्थापित संस्थाको अस्तित्व नै संकटमा पर्न जाने सम्भावना रहन्छ । त्यसो हुनाले आफू कुनै राजनैतिक दलमा सम्बन्धित भए पनि नेतृत्व पक्तिमा आउनको लागि केहि समयको लागि भए पनि राजनैतिक क्ष्ँेत्रबाट बिदा माग्नु पर्दछ ।

 

उमेदवार मध्येका एक आफ्नो महासंघमा ठूलो योगदान भएको बताउनु हुंदै आफ्नो उमेदवारी प्रस्तुत गरेको बताउनु हुन्छ हुन त उहा“को पृष्ठभूमि पनि कुनै एक राजनैतिक दलसंग सम्बन्धित थियो तर आजकल स्वतन्त्र जीवन बिताउदै आएकोले स्वतन्त तर्फबाट उम्मेदवारी दिएको बताउनुभएकोले उहा“ वास्तििवक स्वतन्त्र उमेदवार हो वा दलगत विभाजनबाट वाक्क भएकाहरुको सहानभुति बटुल्न स्वतन्त्रताको खोल ओड्नु भएको हो सो कुरा प्रष्ट पार्न जरुरी छ ।

भर्खरै निवर्तमान हुन खोज्नु भएका सभापतिज्यूको पनि पृष्ठभूमि राजनैतिक क्ष्ँेत्रसंग सम्बन्धित छ उहा“ले राजनैतिक पार्टि परीवर्तनका साथ साथै पेशा पनि परिवर्तन गरी महासंघको सभापति जस्तो गरीमामय पदमा आसिन हुनु भएको छ । पेशा परीवर्तन गरे पश्चात अहिले खुलेर कुनै पनि पार्टिको समर्थन वा विरोध गर्नु भएको छैन तर पनि अदृश्य रुपमा उहा“ कुनै एक पार्टिसंग सम्बन्धित हुन हुन्छ भन्ने सुनिएको छ त्यो उहा“को व्यक्तिगत कुरा हो उहा“ पदमा आसिन भए देखि कुनै दलको समर्थन वा विरोधमा नबोल्नु नै उहा“ले निभाउनु भएको सफल जिम्मेवारी हो ।

 

कुरो जे भए पनि राज्यको चौथो अंगको रुपमा परिचित पत्रकारीता क्ष्ँेत्रमा अबको नेतृत्व सम्हाल्नेले धेरै चुनौतिहरु पनि सम्हाल्नु पर्ने टडकारो रुपमा देखिएको छ । मकवानपुरमा पत्रकारीताको विकाससंग संगै पित पत्रकारीताको पनि विकास हुंदै गएको जनमानसमा गुनासो सुनिन्छ । स्वच्छ पत्रकारीताको वातावरण सृजना गर्न नया“ पुस्ता देखि पुरानो पुस्ता, नागरीक समाज देखि उद्यँेगी व्यवसायी, बिद्यँर्थीदेखि जागीरे सबै बिच पत्रकारीता पेशाको छवि धमिलिन नदिन आचार संहिताको विकास गरी समग्र पत्रकारीतामा पेशामा संलग्नहरुलाई उक्त आचार संहिता पालन गर्न प्रोत्साहित गर्नु पर्दछ ।

 

पैसा दिएर समाचार छाप्ने, पैसा दिए नराम्रो समाचार पनि लुकाउने, विज्ञापनको लागि अनावश्यक धाक धम्कि देखाउने जस्ता बिक्रिृतीहरु देखिन थालेको भन्ने गुनासो आएको अवस्थामा न्हुच्छेमान श्रेष्ठको सभापतित्वमा गठन भएको पत्रकार महासंघ मकवानपुरले आगामी दिनहरुमा यस्ता गुनासाहरुको सतहबाट नै समाधान गरी स्वच्छ एवम् मर्यादीत पेशाको विकास गर्ने अवको नेतृत्वले ठूलो चुनौति समाना गर्नु पर्दछ । आखा“ले देखिएका र कानले सुनिएका बाहेक पनि अन्य विविधि क्ष्ँेत्रका समस्या समाधान गर्न सक्ने नेतृत्वको विकास गर्न हामी जस्तो नवप्रवेशी सदस्यहरुले निकै सोच्नु पर्ने समय आएको छ ।

सुधिर भद्र
हेटौडा
२०६४ माघ १७ पाण्डुलिपी तयार सोही महिनामा हेटौडा सन्देशमा प्रकाशित

 

मैले भोट हालिन

मंसीर ४ गते विहानै देखि टेलिभिजन र एफ.एममा चुनाव सम्बन्धि प्रत्यक्ष प्रसारणको चर्को धुन गा“उ छिमेकमा सुनिएको थियो । एक पक्षको आक्रमक, ध्वशांत्मक र विवेकहिन बन्दको त्रासमा मानिसहरु भोट हाल्न जा“दैनन् भन्ने धेरै थिए । यसपालिको मतदालनमा ४० प्रतिशत मात्र मतदान हुन्छ भन्ने अनुमान गर्ने हरु त्यति बेला चकित भए जुन बेला विहान सबैेरे मतदान केन्द्रमा मतदाताहरुको भिड देखे । बम र बारुदसंग लुकिछिपि गर्दै अदम्य साहसका साथ मतदाताहरु मतदान केन्द्रमा पुगे । २०७० सालको मतदानलाई हालसम्म ईतिहासकै सबैभन्दा बढी मतदाताहरुसहभागी भएको निर्वाचन बन्न सफल भयो ।

 

आफेनो मताअधिकारको उपयोग गर्नका साथै चुनावी नसा लिन जनताहरु मतदान केन्द्रमा पुगेका थिए । त्यहा उमेरले कुनै रोक धोक गरेको थिएन । हिड्न सक्नेहरु साथीभाईसंग नसक्नेहरु आफन्तको साहारामा, आफन्तले समय दिन नसक्नेहरु लठिको साहारमा मतदान केन्द्र पुगेका थिए । यसपालिको चुनावमा साधारण मानिसहरुको शक्तिलाई कम आंकलन नगर्नु भन्ने एउटा चिर्चित हिन्दि फिल्मको एउटा संवाद निकै युक्तिसंगत देखिएको छ । लोकतन्त्रमा राजनैतिक दलहरुलाई ठेगान लगाउने र खवरदारी गरी सतर्क हुन सिकाउने एउटा प्रमुख अस्त्र नै चुनाव भएको सत्यतालाई यस पटकको नतिजाले थप पुष्ट्याई गरेको छ ।

 

२०६४ सालको चुनावमा जनतको विश्वास र आसको केन्द्रविन्दु नै नेकपा माओवादी थियो । उनीहरुको संघर्ष र लडाई जनताकोलागि नै होला भन्ने सबैले ठानेका थिए । त्यसै कारण कुनैपनि पार्टिमा खुलेर नलागेकाहरुको धेरै स्वतन्त्र मत नेकपा माओवादीमा गएको थियो । त्यस समयको चुनाव र त्यस पश्चात बनेको सरकार र बिभिन्न घटनाक्रमले बिस्तारै बिस्तारै माओवादी तर्फको आर्कषण जनतामा कम हु“दै गयो । आफ्ना कार्यक्रममा देखिएको भिड र रमितै सबै मेरो भोटर हुने भन्ने नेतृत्व पंक्तिको गलत बुझाईको कारण उनीहरुको अपेक्षाकृत भोट आउन सकेन ।

 

आफ्नै पार्टि भित्रको अन्तरकलह, बहिगर्मित जनमुक्ति सेनाको असन्तुष्टि, सर्वहारा वर्गको संघर्षको कुरा तर काम पू“जीपतिहरुको पछि लाग्ने गर्ने,पार्टीको संगठनात्मक बिस्तारमा गा“उ क्ष्ँेत्रमा प्रभावकारी भूमिका खेल्न नसक्नुलाई माओवादीको हारको प्रमुख कारणको रुपमा लिन सकिन्छ । त्यसपछिका दलले पाएको त आफू राम्रो भएर होईन की नराम्रा मध्येका राम्रा मात्र भएर हो भन्ने चुरो कुरा पनि बुझनु पर्दछ । अहिले सबैभन्दा ठूलो पार्टि भनेर त्यति बतासे गफ दिनु सान्दर्भिक नहोला । अर्को चुनावमा फेरी परीणाम अकै परिणाम पनि आउन सक्दछ ।

 

चुनाव सकियो, परीणाम अयो, मतदान गर्नेहरुको बूढी औलामा लगाईएको कालो मसीको दाग पनि टुप्पोमा आउन थालि सक्यो तर मत परीणामाबाट आएको समिकरणको जोड घटाउ अझ मिल्न सकेको छैन । समाचारको च्यानल हर्न सबैलाई वाक्क लाग्न थालि सक्यो । फेरी उहि पुरानै शैली र पुरानै गफहरुले समाचारका पानाहरु भरीन थालेका छन । झिना मसिनाकुराहरुमा केन्द्रिय नेताहरु अल्मलिन थालेका छन् । आफ्नौ पार्टीभित्रको असन्तुष्टिले बिभिन्न गुट उपगुटहरुको जन्म भईरहेको छ । जनताले विश्वास गरेर फेरी एकपटक पुरानै पार्टीहरुलाई साथ दिएका छन् । त्यसको सही सदुपयोग यदि पुराना भनाउ“दाहरुले गर्न सकेनन् भने फेरी राजनीतिले नया“ कोल्टे फेर्न सक्ने सम्भावना धेरै छ ।

 

छिमेकी देशमा भ्रष्ट्राचार बिरोधी नारालिएर एकै वर्षमा सरकार बनाउन सफल आम आदमी पार्टीको भनाई र गराईमा आउको शिध्रताबाट हाम्राहरुले पनि केही सिक्ने बेला आएको छ ।  उनको घोषणा पत्रमा उल्लेख भएका कुराहरु सरकार गठन भएको केहि दिनमा नै पुरा हुन थालेका छन् । हाम्रो घोषणा पत्रको हिसाव किताव चुनाव सकिए पछि कहिल्यै पनि मिल्दैन । पहिलो संविधान सभाको चुनाव पश्चात अव पालो आर्थिक क्रान्तिको भनेर हौसिएका उद्योगपति व्यापारीहरु अहिले सेलाएका छन् । बसन्तपुरमा जति नै घा“टी सुक्ने गरी कराएपनि सन्नेले नसुनेपछि उनीहरु पनि आजित भई सकेका छन् । आशा गरौ अवका दिनहरुमा फेरी हामीले पुराना दिनहरुको निरन्तरता पाउने छैनन । फेरी उहि कुराहरुको निरन्तराता हुन थालेमा मैले भोट हाले भन्दा पनि यस्ताहरुलाई मैले भोट हालिन भन्नेहरुको जमात धेरै हुन सक्छन ।

 

सुधिर भद्र

sudhirhtd@yahoo.co.uk

जेट एयरमा आईओएमको लागो

त्रिभवुन विमानस्थालको बोर्डिड्ड पास लिने क्रममा सबैभन्दा लामो लाईन बैदेशिक रोजगारको थियो । बैदेशिक रोजगारको लाईन लामो हुने भएको हुनाले अन्य कारणले विदेश भ्रमण गर्नेहरुकोलागि छुट्टै लाईनको बन्दोबस्त गरिएको थियो । काठमाण्डौबाट हैदराबादको टिकट आयोजकबाट मिलाईएको जेट एयरको थियो । डिस्प्ले बोर्डमा जेट एयरको सूचना हेर्दै विमानस्थलको वेटिड्ड एरियामा यता उता नजर घुमाउदै समय कटाई रहेको थिए । केहि विदेशीहरु मोटा मोटा उपन्यासमा घोतल्लि रहेका थिए । विदेशमा बस्ने नेपालीहरु नोट प्याड र स्मार्ट फोनमा औलाहरु नचाईरहेका थिए ।

बेल्ट देखि जुत्ता सम्म खोलेर सुरक्षा चक्र पार गर्ने लामो ताति थियो । सुरक्षाकर्मीहरु सबैलाई सम्झाउन व्यस्त थिए । त्यहि समूहमा लावा लस्कर सहित दशैको छुट्टीमा घर जाना लागेको जस्तो एक झुण्ड पनि थियो । उनीहरुले लगाएको लुगामा सबैले टाढाबाट सजिलै चिन्न सकिने गरी आईओएमको लोगो भएको स्टिकर टासिएको थियो । त्यो स्टिकर देख्ने बित्तिकै मलाई यीनिहरु भुटानी शरनार्थीहरु हुन भन्ने लागि सकेको थियो । संयुक्त राष्ट्रसंघको शरणार्थी सम्बन्धी जिम्मेवारी सम्हालेको संस्था आईओएमले यीनीहरुलाई अमेरिका लान लागेको होला भन्ने ठानेको थियो । त्यो समूहमा १ वर्ष काखे बच्चादेखि ७० वर्षको बृद्धसम्मको सहभागीता थियो ।

डिसप्लेमा जेट एअर आई सकेको जानकारी पाएपछि बस चढेर प्लेनसम्म पुग्नकोलागि विमानका कर्मचारीहरुको निर्देशनलाई हामी यात्रुहरु पर्खेर बसेका थियौ । केहि समयपछि आएको निर्देशनलाई पालना गर्दै पुनः सुरक्षा जा“च पार गर्दै बिमानको विजनेश क्लासको सीटलाई छिचोल्दै ईकोनोमिक क्लासको सिटमा बसियो । म संगै उही आईओएमका स्टिकरधारी युवा बस्न आईपुगे । करिव ३ सय जनाको क्षमता रहेको विमानमा आधासरी आईओएमका स्टिकरघारी थिए ।

मसंगै रहेको युवाको नाम गोपाल भण्डारी रहेछ । उनी भूटानी शरणार्थी भएको पक्का भएपछि मैले उनलाई सोधे शरणार्थी सुविधा अन्तर्गत अमेरिका जान लागेको हो । उनले मेरो जिज्ञाशालाई मेटाउदै उत्तर दिए अमेरिका हैन क्यानडा जान लागेको । यसमा आधासरी अमेरिका जान्छन र आधासरी क्यानडा उनले अझ प्रष्ट्याए । घुलोले कालो बनाएको खुट्टामा लगाईएको साधारण चप्पल, जाडो छल्नको लागि लगाईएको एकसरो कपडामा नौलो संस्कृतिले भरिएको क्यानडामा कसरी ती युवा बस्न सक्छन होला जस्तो मेरो मनमा लागि रहेको थियो ।

शरणार्थी सम्बन्धी धेरै कुरा सुनेको र पहिलोपटक आ“खाकै सामुन्ने पाए पछि उनीहरुको विगत जान्ने उत्सुकताले मैले सोधे, कति भो यता आको उनले पूर्वेलीलवजमा भने म सानौ थे, बाउहरुले काखमा बोकेर ल्याएका रे । मैले उनको क्यानडा यात्राको बारेमा जान्न खोजे उता गएर टिकिन्छ त ? खै अलि अलि तालिम दिएको छ । दिल्लिमा अर्को मान्छे लिन आएछ रे अनि अमेरिका जानेलाई अर्कै प्लेनमा हाल्दिन्छ रे हामी क्यानडा जानेलाई अर्कै प्लेनमा हाल्दिन्छ रे । त्यहा“ गए पछि केहि न केहि गरीन्छ होला नी दाजु भन्दे अर्को साईडमा रहेका उनका बहिनीलाई हेरेर मुस्कुराए । बहिनी अलि डराएको अनुहारमा दाईको आड भरोसामा केहि नबोली सीटमा बसिरहेकी थिईन ।

हवाईजहाजको सीट अधिल्तिर सानो स्क्रीन राखिएको थियो । गेम, गीत र फिल्म हरेर लामो यात्राको थकान मेटाउने उद्देश्यले उक्त सामान राखिएको थियो । यात्राको केहि समय पश्चात जाने बुझेकाले त्यो सामानको उपयोग गर्न थालेपछि मसंगै रहेका गोपालले पनि बिस्तारै सिके अनि आफ्ना साथीहरुलाई सिकाउन थाले । दाल, भात र तरकारीमा हुर्केका हामीहरुलाई एअरहोस्टेजले ल्याएको खानेकुराहरु सजिलै स्वीकार्य हुदैन थियो । त्यसमाथि ६० काटेका बुढाबुढीहरुल त्यो कसरी स्वीकारे होला । सीटमा राखिएको फोल्डिड्ड टेबल खोलेर सबैलाई सिकाउन परेपछि एयर होस्टेजको कम्पारा तातेको थियो ।

तीनसय जना यात्रु अनि दुईवटा शौचालय त्यसै पनि भिडभाड हुने शौचालय थियो । शौचालयमा बच्चा बुच्चि र बुढापाकाको भिडभाड थियो । कमोडमा शौच गर्ने अभ्यास नभएर होला फोहरहरु असरल्ल छरिएका थिए । एअर होस्टेजहरु कृतिम हासो निकाल्दै उनीहरुलाई सम्झाउन कोशिश गर्दै थिए ।

काठमाण्डौबाट करिव सवा दुई घण्टाको उडान पछि हवाई जहाज दिल्लीको ईन्दिरागान्धी अन्तराष्ट्रिय विमान स्थलमा अवतरण ग¥यो । यसको विशाल भौतिक संरचनामा हाम्रो त्रिभुवन अन्तराष्ट्रिय विमानस्थल कल्पना पनि गर्न सकिदैन । अत्याधुनिक र विश्वका अन्य विकसित देशका विमानस्थलको प्रतिस्पर्धामा आउने यो धेरै नै राम्रो छ । आन्तरिक देखि अन्तराष्ट्रिय उडानको चाप रहेको यो विमानस्थल निकै शान्त थियो । हिडन नसक्नेहरुकोलागि लामो ट्रलिहरु विमानस्थलको वारपार चलिरहेको थियो  । मेरो लगेज लिनको लागि अफूनै डिस्प्ले बोर्डका संकेतहरु ह्ेर्दै भ्याई नभ्याई भईरहेको थियो । मलाई आफ्नो भन्दापनि मसंगै बसेका गोपाल भण्डारी लगायत उनीहरुको टीमको चिन्ता थियो । उनीहरुको बीचमा रहेको काखे बच्चाको चिन्ता थियो । लठीको साहाराले हिडने बुढाबुढी त्यो वातानुकुलित ट्रमिनलमा हराउने चिन्ता थियो ।

लगेज लिनको हस्याड्ड फस्याड्डमा दिल्लीको एक घण्टाको ट्रान्जिट समय हराई सकेको थियो । त्यस पछि फेरी एक घण्टाको हैदरावाद उडानको तयारीकोलागि फेरी डिस्प्ले बोर्ड हेर्दै जेट एयरवेजको काउन्टर नं. ३१  ए अगाडी आएर बसियो । कुराई उही, बसाई उही तर त्यहा“को वातावरण फरक थियो, त्यहा“को संरचना र सुविधा फरक थियो । हामी जस्तो एशीयन मुहार भएकालाई नेपालबाट आएका भनेर कमैले पत्तो पाउने रहिछ । उनीहरुकै दार्जलिड्ड, आसाम, कोलकतातिरबाट आएका होलान भनेर धेरैले ठान्दो रहिछ ।

दिल्लीको एरपोर्टमा माईग्रेशन शाखामा एउटा मंगोलिएन अनुहारको युवती हाम्रो पासपोर्ट हेर्दै थिईन । यहा“ नेपाली काम गर्दो रहिछ भनेर खुशी हुंदै उनैसंग काम लिन जान खोज्दा आफ्नो अनुहारै नहेरी हिन्दीबाट वार्तालाप शुरु गर्दा कता कता मलाई अप्ठ्यारो महशुस भएको थियो । विशाल हैदरावाद शहरमा हराउदा फाट्ट फुट्ट नेपाली अनुहारह भेटिन्थे तर कसैसंग दोहरो सम्बाद भएन । आयोजकले व्यवस्था गरेको विश्राम गृहमा पनि एउटा नेपाली मुलको जस्तो देखिएर केहि शव्द साटसाट गर्न खोज्दा हिन्दीबाट उत्तर आयो हम तो सिलोड्डी है । रेडियो सिलोड्डमा नेपाली भाषाको कार्यक्रम निकै सुनेका हुनाले मलाई उनीहरुलाई नेपाली भाषा आउ“दैन भन्नेमा कुनै शंका थिएन तर उनीहरुले किन नेपाली भाषा बोलेन भन्ने जिज्ञाशा मात्र मेरो मनमा रह्यो ।

१५ दिने हैदरावदा बसाईमा प्रमुख पर्यटकिय क्षेत्रहरु गोलोकोण्डा फोर्ट, रामुजी फिल्म सिटी, प्रसाद ईन्टरटन्टमेन्ट हाउस, जुलोजिकल पार्क, स्नो वल्र्ड लगायतका सबै क्षेत्र घुमि सकेपछि केहि सपिड्ड मल र त्यहा“को प्रख्यात सिकन्दरावादको प्याराडाईज रेस्टुरेन्टको विरयानी पनि खाईयो । बेला बेलामा भईरहने आतकंवादी हमलाले होला सपिड्ड सेन्टरदेखि रेस्टुृरेन्टसम्म सुरक्षा जा“च निकै कडा थियो । प्याराडाईजमा विरयानी खादा हामी बसेका ठा“उमा मात्र पा“चसय भन्दा बढीले विरयानी खाईरहेका थिए त्यस भन्दा माथिल्लो तल्ला र तल्लो तल्लामा पनि त्यत्किै भिड थियो तर त्यत्तितको भिडमा पानि पाहुनाहरुको सहि व्यवस्थापन गरिएको थियो त्यो अवश्यपनि प्रशंसनिय छ ।

विश्वव्यापिकरण र संचारको विकासले होला सायद त्यहा“को भवन निर्माणको संरचना र हाम्रो भवन निर्माणको संरचनामा समानता देखियो फरक ठूलो र सानोको मात्र भेटियो । त्यहा“ देखिने भवनको नाप नक्सा र डिजईन र हाम्रो डिजाईनको समानताको कारण भवनको विकासमा भने हामीले पनि फड्को मारेको हो कि भन्ने मनमा अलि अलि सन्तोष आउछ । ठूला ठूला भवनको सुरक्षामा खटिएका सूरक्षाकर्मीहरु पा“चमा एक नेपाली भेटिन्थै कसैले खुलेर आफ्नो नाम ठेगना भन्दे भने कसैले हिन्दीमा नै कुरा गरेर आफू असाम र मणिपुरको भएको भनेर ढाटथे । त्यो देख्दा आफैलाई अचम्म लाग्थ्यो किन उनीहरु आफ्नै दाजुभाईलाई नक्कली नामले परिचय दिईरहेका होलान जस्तो लाग्थ्यो । जतिसुकै लामो बसाई बसे पनि, जति धेरै ठाउमा घुमेपनि नेपालीहरु कताछन होला भनेर हेर्दा सुरक्षागार्ड र भान्छा सफा गर्ने तिर आ“खा घुमाउ“दा एउटा न एउटा पक्के भेटिन्थ्यो । कुनैबेला त्यो निकै सहज लाग्थ्यो भने कुनै बेला त्यो निकै असहज हुन्थ्यो ।

सुधिर भद्र
sudhirthd@yahoo.co.uk
२०७० माघ १२ गते